Tỳ hưu là một loài mãnh thủ mang tính thần thoại, tương truyền con đực gọi là tỳ, con cái gọi là hưu, nhưng hiện nay, cả đực và cái đều được gọi chung bằng cái tên tỳ hưu,
Thời xưa, tỳ hưu được chia làm hai loại một sừng và hai sừng, trong đó, loại | một sừng gọi là “thiên lộc”, có tác dụng chiêu tài rước lộc; Còn loại hai sừng gọi là “tịch tà”, có tác dụng xua đuổi tà khí. Về sau, không còn phân biệt hai sừng hay một sừng nữa, tỳ hưu chủ yếu được chế tác với hình dạng một sừng. Hiện nay, người ta vẫn gọi loài thú hay là tỳ hưu hoặc tịch tà, cái tên thiên lộc hầu như đã bị lãng quên. Tại Trung Quốc, cùng với múa rồng, múa lân, còn có hình thức mua tỳ hưu, nhằm mục đích xua đuổi tà khí, đem đến vận may và niềm vui.
Về mặt tạo hình, tỳ hưu có rất nhiều chủng loại, trong đó, phổ biến nhất là tạo | hình đầu một sừng, thân phủ lông bờm dài và xoăn, có thể còn được thêm đôi cánh, | đuôi có lông xoăn.
Tỳ hưu được chế tác từ rất nhiều vật liệu, như ngọc, đá, gỗ, sành sứ, đồng…, có nơi còn làm tỳ hưu vải.
Cùng là các loài linh vật, nhưng tỳ hưu và kỳ lân có điểm khác nhau: tỳ hưu là | loài mãnh thủ có tác dụng trấn trạch trừ tà, người xưa còn dùng tỳ hưu để trấn mộ,
tức làm nhiệm vụ bảo vệ huyệt mộ. Trước những ngôi mộ cổ đều có đặt tượng tỳ | hưu. Qua đó, chứng tỏ sát khí của tỳ hưu là khá mạnh.
Tỳ hưu có những chức năng phong thuỷ sau đây:
1. Trấn trạch trừ tà: Đặt tỳ hưu đã được khai quang trong nhà, có thể thay đổi vận xấu, tăng cường vận tốt, xua đuổi tà khí, trấn trạch, tức làm nhiệm vụ bảo hộ gia đình, giúp cả nhà bình yên vô sự.
| 2. Rước tài đón lộc: Đây là tác dụng được rất nhiều người biết tới. Các sòng bài, sòng bạc đều thấy bày tỳ hưu. Tỳ hưu khá hữu hiệu trong việc chiêu tài, giữ của, kể cả tài lộc chính đáng hay “ngoài luồng”. Bởi vậy, người theo nghiệp kinh doanh nên bày tỳ hưu trong nhà ở hoặc công ty.
| 3. Hoá giải Ngũ Hoàng đại sát: Đặt tỳ hưu ở phương vị của Ngũ Hoàng đại sát. | Nếu Ngũ Hoàng đại sát chiếu thẳng vào cửa chính, cần đặt một đôi tỳ hưu.
